Tại Việt Nam, giao dịch cổ phiếu đang dần trở nên vô cùng phổ biến vì đây được xem là một cách dễ dàng để kiếm tiền nhanh chóng. Bạn chắc chắn đã nghe những câu chuyện thành công về đầu tư chứng khoán từ bạn bè, và mạng xã hội cũng đầy rẫy những câu chuyện về cổ phiếu tăng nhanh, mua giá rẻ hôm nay, bán giá cao hơn vào ngày mai và kiếm được tiền ngay. Điều này khiến việc đầu tư vào chứng khoán trông như một con đường ngắn để đạt được thành công tài chính.
Nhiều người Việt Nam, đặc biệt là giới trẻ, xem việc giao dịch cổ phiếu trên thị trường chứng khoán cách để kiếm tiền nhanh chóng và dễ dàng. Nhưng thực tế, đó lại là một trong những cách khiến bạn dễ mất tiền nhất.
Giao dịch cổ phiếu là gì?
Đầu tiên, hãy tìm hiểu chính xác thì giao dịch cổ phiếu là gì? Giao dịch cổ phiếu là việc mua và bán cổ phần của các công ty trên thị trường chứng khoán để kiếm lợi nhuận. Trên thực tế, quá trình đầu tư chứng khoán này phức tạp hơn như thế.
Cụ thể, khi bạn mua một cổ phiếu, về cơ bản bạn đang mua một phần nhỏ của công ty đó. Nếu công ty làm ăn tốt, bằng cách tăng doanh thu, mở rộng hoạt động hoặc đổi mới, thì giá cổ phiếu của nó thường tăng, cho phép bạn bán cổ phiếu của mình với giá cao hơn và thu lại lợi nhuận. Ngoài ra, một số công ty cũng trả cổ tức, là các khoản thanh toán định kỳ cho cổ đông từ lợi nhuận của công ty, cung cấp thêm một cách để kiếm tiền từ việc sở hữu cổ phiếu.
Tuy nhiên, giao dịch cổ phiếu tập trung nhiều hơn vào sự biến động giá ngắn hạn thay vì hiệu quả dài hạn của công ty, do đó mang lại nhiều rủi ro và có thể không đoán trước được.
Khái niệm đầu cơ ngắn hạn
Trong ngắn hạn, giá trị nội tại của một công ty, dựa trên tài sản thực tế, năng lực sản xuất và thu nhập của nó thường không thay đổi nhiều. Tuy nhiên, định giá của công ty, hoặc số tiền mà các nhà đầu tư sẵn sàng trả cho cổ phần của nó, có thể dao động lớn do nhận thức của nhà đầu tư, sự thổi phồng thị trường đầu tư chứng khoán hoặc các yếu tố bên ngoài như tin tức, xu hướng hoặc đầu cơ.
Hãy lấy ví dụ về Hòa Phát, một trong những nhà sản xuất thép hàng đầu Việt Nam. Giả sử Hòa Phát được định giá 100.000 tỷ đồng bởi các nhà đầu tư chứng khoán, và công ty này sản xuất 100 tấn thép mỗi năm. Mức sản xuất ổn định đó phản ánh giá trị thực tế của công ty dựa trên hoạt động của nó.
Giờ đây, hãy tưởng tượng rằng tin đồn bắt đầu lan truyền về sự thiếu hụt thép toàn cầu hoặc dự đoán giá thép tăng do nhu cầu xây dựng gia tăng. Các nhà đầu tư chứng khoán, bị kích động bởi sự tăng giá tiềm năng của thép, bắt đầu mua cổ phiếu của Hòa Phát với giá cao hơn, tin rằng công ty sẽ hưởng lợi từ sự tăng giá của thép. Khi nhu cầu mua cổ phiếu tăng lên, giá cổ phiếu cũng tăng, và bất ngờ, giá trị của Hòa Phát nhảy lên 300.000 tỷ hoặc thậm chí 400.000 tỷ đồng.
Tuy nhiên, vấn đề chính ở đây là: Hòa Phát vẫn chỉ sản xuất 100 tấn thép mỗi năm. Trong ngắn hạn, công ty không thể đột ngột tăng sản lượng để biện minh cho sự gia tăng mạnh về giá cổ phiếu. Giá trị cơ bản của công ty không thay đổi, nó vẫn dựa trên sản xuất và doanh thu hiện tại. Điều duy nhất thay đổi là cách các nhà đầu tư chứng khoán nhìn nhận về khả năng tăng lợi nhuận do sự đầu cơ vào giá thép.
Sự khác biệt giữa giá trị thực của hoạt động sản xuất của Hòa Phát và giá cổ phiếu tăng cao do đầu cơ vào giá thép là lý do tại sao cổ phiếu có thể tăng vọt trong ngắn hạn. Cuối cùng, nếu giá thép không tăng như dự đoán hoặc nhu cầu giảm, giá cổ phiếu có thể điều chỉnh để phản ánh giá trị thực của sản lượng công ty.
Tại sao giao dịch cổ phiếu là một trò chơi có tổng bằng không
Trong ngắn hạn, giao dịch cổ phiếu thường là một trò chơi có tổng bằng không, nghĩa là mỗi một người thắng thì có một người thua. Nếu bạn mua một cổ phiếu và bán nó với giá cao hơn, thì người mua từ bạn ở mức giá cao hơn sẽ chịu rủi ro cổ phiếu có thể giảm giá. Tổng tài sản trong ngắn hạn không tăng và nó chỉ chuyển từ người giao dịch này sang người giao dịch khác.
Trong các giao dịch ngắn hạn, lợi nhuận của bạn là tổn thất của người khác, và ngược lại. Khác với đầu tư chứng khoán dài hạn, nơi tài sản có thể tăng qua cổ tức và sự phát triển của công ty, giao dịch ngắn hạn chỉ là chuyển tiền từ người này sang người khác, và không phải ai cũng có thể thắng.
Ví dụ: Đầu cơ giá thép và Hòa Phát
Quay lại ví dụ về Hòa Phát, sau khi giá cổ phiếu tăng do đầu cơ giá thép, các nhà đầu tư mua sớm nhìn thấy cơ hội bán và kiếm lợi nhuận. Họ bán cổ phiếu ở giá cao, thu về khoản chênh lệch.
Tuy nhiên, những người mua mới mua cổ phiếu với giá tăng này lại đang chấp nhận rủi ro. Họ đang trả mức giá gấp ba đến bốn lần so với giá trị ban đầu của công ty, dù Hòa Phát vẫn chỉ sản xuất 100 tấn thép mỗi năm. Không có sự thay đổi thực sự nào trong hoạt động của công ty để biện minh cho giá cao hơn, chỉ có sự đầu cơ về lợi nhuận tương lai.
Nếu giá thép không tăng như dự đoán, hoặc nếu nhu cầu thép toàn cầu giảm, giá cổ phiếu có thể giảm nhanh chóng tương tự như khi nó tăng. Những người mua mới đã mua cổ phiếu ở mức giá cao, có thể thấy khoản đầu tư của họ mất giá. Trong trường hợp này, các nhà đầu tư mua sớm và bán ở đỉnh điểm đã kiếm được lợi nhuận, nhưng các nhà đầu tư mới mua ở giá tăng lại gánh chịu thua lỗ.
Đây là lý do tại sao giao dịch cổ phiếu thường là một trò chơi có tổng bằng không. Lợi nhuận của người bán sớm đến từ tổn thất của người mua mới. Khác với đầu tư chứng khoán dài hạn, nơi các công ty phát triển và tạo ra giá trị thực tế theo thời gian, giao dịch ngắn hạn chỉ là một trò chơi chuyển tiền dựa trên biến động giá, chứ không phải hiệu quả thực sự của doanh nghiệp.
Tại sao nhà đầu tư nhỏ lẻ rất khó đánh bại các quỹ ở Việt Nam
Khi nói đến giao dịch cổ phiếu, những người hiểu rõ giá trị thực của một cổ phiếu như các nhà đầu tư chuyên nghiệp và các quỹ đầu tư luôn có lợi thế lớn. Hiểu được thị trường đang định giá quá cao hay quá thấp một cổ phiếu cho phép những nhà đầu tư này đưa ra quyết định mua bán thông minh hơn.
Ngược lại, nhà đầu tư chứng khoán nhỏ lẻ thường thiếu nguồn lực và kiến thức để đánh giá chính xác cổ phiếu, khiến họ khó lòng đánh bại thị trường hoặc vượt trội hơn các quỹ chuyên nghiệp.
Kiến thức tài chính và phân tích
Các nhà đầu tư chuyên nghiệp và quỹ đầu tư có khả năng đọc hiểu kỹ lưỡng các báo cáo tài chính và phân tích bảng cân đối kế toán, báo cáo thu nhập và dòng tiền của một công ty. Họ cũng sử dụng nhiều phương pháp định giá khác nhau như tỷ lệ P/E (price-to-earnings) hoặc phân tích dòng tiền chiết khấu (DCF) để ước tính giá trị hợp lý của một cổ phiếu. Mức độ phân tích này đòi hỏi cả kiến thức và kinh nghiệm, điều mà nhà đầu tư chứng khoán nhỏ lẻ thường thiếu.
Truy cập tài nguyên và thẩm định
Các nhà đầu tư chuyên nghiệp có nguồn lực để thực hiện thẩm định chi tiết, có thể bao gồm việc trao đổi với các chuyên gia trong ngành, phân tích các xu hướng vĩ mô, và thu thập thông tin nội bộ (một cách hợp pháp) có thể ảnh hưởng đến hiệu quả tương lai của một công ty. Nhà đầu tư nhỏ lẻ thường không có quyền truy cập vào các loại tài nguyên hay mạng lưới này, khiến họ gặp bất lợi khi đưa ra các quyết định đầu tư thông minh.
Dự trữ vốn lớn
Các quỹ và nhà đầu tư sẽ có nguồn vốn lớn, điều này mang lại cho họ lợi thế ở hai khía cạnh chính:
- Chịu đựng được thị trường suy giảm: Khi thị trường chứng khoán giảm, các quỹ có thể giữ cổ phiếu mà không cần bán, ngay cả khi đầu tư của họ tạm thời mất giá. Nhà đầu tư nhỏ lẻ, với ít tiền hơn, có thể buộc phải bán khi thị trường giảm để trang trải chi phí sinh hoạt hoặc các trường hợp khẩn cấp, dẫn đến việc chốt lỗ.
- Nắm bắt cơ hội: Khi một cổ phiếu bị định giá thấp, các quỹ có thể mua với số lượng lớn vì họ có đủ vốn để làm điều đó. Ngược lại, nhà đầu tư nhỏ lẻ có thể không có đủ tiền để tận dụng các cơ hội này, hạn chế tiềm năng thu lợi nhuận dài hạn của họ.
Tập trung toàn thời gian vào thị trường
Một lợi thế khác của các quỹ đầu tư chính là việc giao dịch cổ phiếu trên thị trường chứng khoán là công việc toàn thời gian của họ. Các quỹ và nhà giao dịch chuyên nghiệp luôn theo dõi thị trường hàng ngày, giám sát mọi diễn biến và đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu thời gian thực. Nhà đầu tư chứng khoán nhỏ lẻ, thường có công việc toàn thời gian khác và chỉ có thể nghiên cứu thị trường hoặc thực hiện giao dịch khi có thời gian rảnh.
Khi nhà đầu tư nhỏ lẻ phản ứng với tin tức hoặc một biến động thị trường, các quỹ đã lúc đó đã hành động, thường tận dụng cơ hội trước khi thông tin đến được công chúng. Đôi khi, các quỹ còn có quyền truy cập vào thông tin bị rò rỉ hoặc thông tin đặc quyền nhờ vào các mối quan hệ và sự tập trung liên tục vào thị trường, cho phép họ hành động nhanh chóng và hiệu quả hơn.
Kiểm soát cảm xúc
Nhà đầu tư chứng khoán nhỏ lẻ thường có xu hướng quyết định giao dịch dựa trên cảm tính nhiều hơn, phản ứng bốc đồng trước các biến động ngắn hạn của thị trường hoặc xu hướng trên mạng xã hội. Ngược lại, nhà đầu tư chuyên nghiệp thường logic và dựa trên dữ liệu nhiều hơn, sử dụng kinh nghiệm và kiến thức để điều hướng sự biến động của thị trường với ít ảnh hưởng từ cảm xúc hơn.
Ví dụ về tập đoàn FLC: Cái bẫy dành cho nhà đầu tư nhỏ lẻ
Tại Việt Nam, các nhà đầu tư nhỏ lẻ phải đối mặt với những rủi ro khác nữa do các âm mưu và sự thao túng thị trường. Một ví dụ điển hình là vụ lừa đảo đầu tư chứng khoán của Tập đoàn FLC, khi chủ tịch Trịnh Văn Quyết dàn dựng một kế hoạch khổng lồ bằng cách sử dụng mạng lưới tài khoản để thổi phồng giả tạo giá cổ phiếu của công ty. Nhà đầu tư nhỏ lẻ, bị cuốn hút bởi sự tăng giá nhanh chóng, xem đây là cơ hội kiếm lợi nhuận nhanh, mà không nhận ra rằng họ đang mua vào một âm mưu thao túng.
- Thao túng giá cổ phiếu: Trịnh Văn Quyết lập ra nhiều tài khoản để giao dịch cổ phiếu FLC, tạo ra ảo tưởng về nhu cầu tăng lên. Giá cổ phiếu tăng vọt từ khoảng 7.000 VND/cổ phiếu lên 25.000 VND/cổ phiếu sau năm 2012, khiến nó có vẻ như công ty đang phát triển mạnh.
- Thành công giả tạo: FLC công bố các dự án đầy tham vọng như phát triển khu nghỉ dưỡng ở các khu vực hẻo lánh, nhưng nhiều dự án không tồn tại hoặc khó có khả năng thành công. Giá trị thực của công ty không tăng, nhưng giá cổ phiếu tiếp tục tăng nhờ việc thao túng thị trường.
- Bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo: Trong khi nhà đầu tư nhỏ lẻ ồ ạt mua vào, nhà đầu tư chuyên nghiệp phát hiện ra các dấu hiệu cảnh báo, chẳng hạn như việc sử dụng một công ty kiểm toán không rõ ràng để che đậy âm mưu. Giá cổ phiếu tăng không dựa trên sự phát triển kinh doanh thực tế.
Cuối cùng, sự thật bị phơi bày, giá cổ phiếu sụp đổ, và nhà đầu tư nhỏ lẻ mất tiền. Nhà đầu tư chuyên nghiệp, người đã phát hiện ra các dấu hiệu cảnh báo, tránh được cái bẫy này. Điều này cho thấy nhà đầu tư nhỏ lẻ khó nhận ra các âm mưu này đến mức nào, trong khi các quỹ và nhà đầu tư chuyên nghiệp có đủ nguồn lực để làm điều đó.
So sánh giữa nhà đầu tư chứng khoán nhỏ lẻ và các quỹ đầu tư
Dưới đây là so sánh giữa nhà đầu tư nhỏ lẻ và các quỹ đầu tư khi giao dịch ở Việt Nam:
Các thị trường khác đang diễn ra như thế nào
Trong các thị trường phát triển hơn trên thế giới, các quỹ và quỹ siêu cấp chiếm lĩnh thị trường đầu tư chứng khoán. Các quốc gia như Mỹ, Úc và những nước ở châu Âu đã trải qua các giai đoạn tương tự như Việt Nam hiện tại, khi giao dịch cổ phiếu trở nên phổ biến đối với các nhà đầu tư nhỏ lẻ.
Tuy nhiên, theo thời gian, nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ ở những thị trường này nhận ra rằng họ không thể liên tục vượt qua các quỹ chuyên nghiệp. Sự kết hợp giữa hạn chế về tài nguyên, thời gian và kiến thức cho thấy rằng việc cố gắng đánh bại các nhà đầu tư chuyên nghiệp là một điều không thể.
Kết quả là, ở các thị trường lớn, nhà đầu tư nhỏ lẻ ngày càng tin tưởng giao tiền của họ cho các quỹ mở, quỹ hoán đổi danh mục (ETF), quỹ siêu cấp hoặc quỹ hưu trí, nơi mà các nhà quản lý chuyên nghiệp chịu trách nhiệm đầu tư cho họ. Các quỹ này được quản lý bởi các chuyên gia theo dõi xuyên suốt thị trường, thực hiện các phân tích chuyên sâu và đưa ra các quyết định đầu tư dựa theo kết quả phân tích.
Xu hướng này đã dẫn đến sự thay đổi trong cạnh tranh: từ việc các nhà đầu tư nhỏ lẻ cạnh tranh trực tiếp với các quỹ, đến các quỹ hiện cạnh tranh với nhau để thu hút tiền đầu tư của nhà đầu tư nhỏ lẻ.
Các quỹ có hiệu suất tốt hơn sẽ thu hút được nhiều vốn hơn, dẫn đến một hệ thống mà các quỹ cạnh tranh với nhau để giành được lòng tin và các khoản đầu tư của nhà đầu tư nhỏ lẻ. Ngược lại, các nhà đầu tư nhỏ lẻ được hưởng lợi từ chuyên môn chuyên nghiệp và có được lợi nhuận tốt hơn mà không phải tự mình quản lý các khoản đầu tư.
Stag có thể giúp các nhà đầu tư đầu tư chứng khoán thông minh hơn như thế nào
Tại Stag, chúng tôi tập trung vào việc giúp các nhà đầu tư đầu tư thụ động vào các công ty lớn thông qua các quỹ ETF hoặc quỹ mở hiệu suất tốt. Stag tin tưởng vào việc để các chuyên gia quản lý các khoản đầu tư này, trong khi chúng tôi tập trung vào việc tư vấn cho khách hàng về việc lựa chọn các quỹ hoạt động hiệu quả.
Dưới đây là cách Stag giúp các nhà đầu tư đầu tư thông minh hơn:
- Tránh đầu cơ ngắn hạn: Thay vì khuyến khích giao dịch ngắn hạn rủi ro cao, Stag thúc đẩy các chiến lược đầu tư dài hạn vào các công ty vững chắc. Chúng tôi giúp nhà đầu tư tránh bị cuốn vào sự xao nhãng của các thông tin đầu cơ thị trường và tập trung vào tăng trưởng bền vững thông qua các quỹ đa dạng hóa.
- Danh mục đầu tư cá nhân hóa: Stag dành thời gian để đánh giá hồ sơ rủi ro, mục tiêu tài chính và sở thích đầu tư của từng khách hàng. Dựa trên đó, chúng tôi giúp xây dựng một danh mục đầu tư cá nhân hóa phù hợp với nhu cầu cụ thể và tầm nhìn đầu tư của họ. Chúng tôi sử dụng một cách tiếp cận chu đáo để đảm bảo rằng mỗi danh mục được thiết kế nhằm đạt được thành công tài chính dài hạn.
- Lựa chọn đầu tư thụ động: Thông qua các quỹ ETF và quỹ mở, Stag cho phép nhà đầu tư đầu tư chứng khoán theo cách thụ động vào một danh mục đa dạng các công ty tốt nhất, cho phép các chuyên gia quản lý những quỹ này làm công việc khó khăn. Chiến lược thụ động này cho phép nhà đầu tư hưởng lợi từ sự tiếp xúc rộng rãi với thị trường trong khi giảm thiểu nhu cầu giao dịch chủ động.
- Tư vấn chuyên nghiệp về các quỹ hoạt động hàng đầu: Stag liên tục theo dõi và đánh giá hiệu suất của các quỹ khác nhau. Chúng tôi tư vấn cho nhà đầu tư về những quỹ có lợi nhuận mạnh mẽ và được quản lý tốt, giúp họ đầu tư một cách tự tin mà không cần phải lo lắng về việc liên tục theo dõi thị trường.
- Cung cấp thông tin và cảnh báo rủi ro: Chúng tôi không chỉ giúp khách hàng đầu tư chứng khoán thông minh mà còn tập trung vào việc cung cấp thông tin cho khách hàng. Stag cung cấp các tài nguyên và thông tin thị trường để giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về các khoản đầu tư của mình. Ngoài ra, chúng tôi theo dõi các rủi ro thị trường và gửi cảnh báo đến khách hàng khi có bất kỳ rủi ro quan trọng nào xuất hiện, giúp họ được thông báo và thực hiện các hành động cần thiết để bảo vệ danh mục của mình.
Với sự hướng dẫn của Stag, các nhà đầu tư nhỏ lẻ có thể tránh những cạm bẫy của đầu cơ ngắn hạn và tập trung vào tăng trưởng ổn định, dài hạn. Bằng cách để các chuyên gia quản lý quỹ và tin tưởng Stag tư vấn về các lựa chọn tốt nhất, nhà đầu tư có thể đạt được tự do tài chính một cách nhanh chóng hơn. Bạn có thể bắt đầu hành trình đầu tư của mình cùng Stag ngay TẠI ĐÂY.
